Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol, Seul’de düzenlenecek zirveye Japonya Başbakanı Kişida Fumio ve Çin Başbakanı Li Çiang’ı ağırlayacak.
Bu zirve, üç ülkenin liderlerini 2019’dan bu yana ilk kez bir araya getiriyor. Beş yıl önceki son zirveden bu yana jeopolitik ve ekonomik koşullar büyük değişiklikler gösterdi.
2008’de başlatılan üçlü zirve buluşmaları, Doğu Çin Denizi’ndeki egemenlik ihtilafları nedeniyle 2012’ye kadar her yıl yapılmıştı. 2015, 2018 ve 2019 yıllarındaki zirve toplantılarının ardından, COVID-19 salgını nedeniyle görüşmeler tekrar kesintiye uğradı.
Japonya ve Güney Kore arasındaki ilişkiler, Güney Kore’deki mahkemelerin İkinci Dünya Savaşı’nda zorla çalıştırılan Koreli işçilerle ilgili verdiği tazminat kararları ve Çin ile ABD arasındaki artan jeopolitik rekabet nedeniyle bozulmuştu. Bu durum, zirve toplantılarının kesilmesine yol açan önemli faktörlerden biri oldu.
Jeopolitik Ortamda Büyük Değişiklikler
Başlangıçta ekonomik işbirliğine odaklanan zirve toplantılarına, Çin’in iki numaralı siyasi lideri olan başbakan katılırken, Japonya ve Güney Kore’nin en üst düzey siyasi liderleri katılıyor. 2019’daki son zirveden bu yana, küresel ve bölgesel düzeyde jeopolitik ortamda büyük değişiklikler meydana geldi.
ABD ile Çin arasında artan rekabet, Washington yönetimini Pasifik’te müttefikleriyle ilişkilerini güçlendirmeye yöneltti. Japonya ve Güney Kore de bu süreçte hem askeri hem ekonomik ilişkilerini geliştirdi. Güney Kore Devlet Başkanı Yoon’un, vatandaşların talep ettiği tazminatları devlet tarafından ödenmesine karar vermesi, iki ülke arasındaki ilişkilerin iyileşmesini sağladı.
Bu yakınlaşma, ABD Başkanı Joe Biden’ın ev sahipliğinde Ağustos 2023’te Camp David’de yapılan ABD, Japonya ve Güney Kore zirvesiyle daha da pekişti. Zirvede liderler, Kuzey Kore’den gelebilecek tehditlere karşı ortak askeri tatbikatlar ve istihbarat paylaşımı konusunda anlaştı.
Çin’in Dengeleri Koruma Çabası
Çin, üçlü zirveyi yeniden canlandırarak ABD’ye karşı bir denge kurmayı umuyor. Pekin, Doğu Asya’daki iki komşusunun Washington’a yönelişini engelleyemese de, onlardan “stratejik özerklik” içinde hareket etmelerini talep ediyor. Tokyo ve Seul, ABD’ye daha yakın bir siyasi çizgi izlese de, Çin ile ticareti ve yatırımları sürdürmek istiyor.
Dünyanın önde gelen sanayi ülkeleri olan Çin, Japonya ve Güney Kore, ekonomilerinin toplam büyüklüğü küresel GSYİH’nin yaklaşık yüzde 25’ini oluşturuyor. Çin, hem Japonya’nın hem de Güney Kore’nin en büyük ticari ortağı konumunda.
Teknoloji ve Ticaret İlişkileri
Washington ile Pekin arasındaki teknoloji savaşı, Japonya ve Güney Kore’nin Çin ile ekonomik ilişkilerini karmaşık hale getirdi. Japonya, ABD’nin yarı iletkenler sektöründe Çin’e yönelik ihracat kısıtlamalarını kabul ederken, Güney Kore de bu yöndeki stratejilere uyum sağladı.
2019’da Çin’in Çengdu şehrinde yapılan son zirvede, üç ülke, Bölgesel Kapsamlı Ekonomik Ortaklık Anlaşması’na (RCEP) işbirliğini geliştirme ve üçlü bir serbest ticaret anlaşması için müzakerelere başlama konusunda mutabakata varmıştı. Ancak üçlü serbest ticaret anlaşması konusunda henüz bir adım atılmadı.
Yeni Liderler ve Yeni Zirve
2019’daki zirvede yer almayan Yoon, Li ve Kişida, bu zirvede “üç yeni yüz” olarak bir araya gelecek. Tayvan liderlik seçimleri sonrası yapılacak bu zirve, bölgedeki nüfuz mücadelesinin önemini vurguluyor.
Güney Kore Ulusal Güvenlik Danışman Yardımcısı Kim Tae-hyo, zirvenin ekonomi, ticaret, bilim-teknoloji, sürdürülebilir kalkınma, sağlık ve yaşlanan nüfus gibi alanlarda işbirliği sağlayacağını belirtti.
Japonya ve Güney Kore’den Vurgular
Kişida, zirvede Çin ile “yapıcı ve istikrarlı ikili ilişkiler” kurma çağrısı yapacak. Tayvan Boğazı’ndaki barış ve istikrarın önemine vurgu yapacak olan Kişida, Fukuşima Dai-içi Nükleer Güç Santrali’nden radyoaktif suyun salınmasının ardından Çin’in Japon deniz mahsullerine getirdiği yasağın kaldırılmasını talep edecek.
Japonya ve Güney Kore, Haziran 2025’te diplomatik ilişkilerinin 60. yıl dönümünü kutlamaya hazırlanırken, Kişida, iki ülke arasında “yeni çağa uygun işbirliği” arayışını destekleyecek.
Geleceğe Yönelik İşbirliği
Üçlü zirvede, Kuzey Kore’nin nükleer silah geliştirme programları ve bölgedeki tehditkar füze denemeleri karşısında Güney Kore ve Japonya’nın Çin’den daha fazla çaba ve anlayış beklediği belirtiliyor. Liderler, yüksek öğrenim ve insani etkileşimleri kolaylaştırma konusunda anlaşarak, 2025 ve 2026 yıllarını “kültürel değişim yılları” olarak belirleyebilirler.
Kişida, üçlü zirvenin yeniden düzenlenmesinin önemine dikkat çekerek, “bölgesel barış ve refah” için işbirliği çağrısında bulunacak.
