TBMM Genel Kurulu’nda, kamuoyunda “8. Yargı Paketi” olarak anılan Ceza Muhakemesi Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve 659 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’nin ilk bölümünde bulunan 14 madde daha kabul edildi.
Bu maddelere göre, İcra ve İflas Kanunu’na göre, bölge adliye mahkemesi hukuk daireleri tarafından verilen nihai kararlara karşı temyiz yoluna başvurulması süresine düzenleme getirilecek. Temyiz başvurusu için kararın tebliğ tarihinden itibaren 2 hafta içinde başvurulabilecek ve başvuru süreci Hukuk Muhakemeleri Kanunu hükümlerine göre yürütülecek.
Ayrıca, Terörle Mücadele Kanunu’ndaki “terör örgütleri”ne ilişkin düzenlemeler, Türk Ceza Kanunu’ndaki değişikliklere uyumlu hale getirilecek.
Teklifle birlikte, Anayasa Mahkemesi kararı doğrultusunda Türk Medeni Kanunu’nda değişiklik yapılması öngörülüyor. Özellikle özgürlüğü kısıtlayıcı cezalar nedeniyle kısıtlama önlemleri değiştirilerek, ceza infaz kurumunda bulunma durumu doğrudan kişinin isteğine bırakılacak.
Bu değişiklikle birlikte, kesinleşmiş hapis cezalarının infazı bakımından kısıtlamaların belirlenmesi, hükümlünün kişiliğinin veya mal varlığının korunması kriterine bağlanacak ve bu konuda vesayet makamına takdir yetkisi verilecek.
Ayrıca, kesinleşmiş hapis cezalarının infazı amacıyla ceza infaz kurumunda bulunan kişinin kısıtlanması isteğe bağlı olacak ve toplam 5 yıl veya daha fazla kesinleşmiş hapis cezasının infazı durumunda kısıtlama kararı alınabilecek.
Yapılan değişiklikle, hükümlünün isteği dışında da kısıtlama kararı alınabilecek ve kişinin kişiliğinin veya mal varlığının korunması gerektiğinde kısıtlama uygulanabilecek.
Vesayet makamı, karar vermeden önce hükümlüyü dinleyecek ve bu konuda Kanun’un kayyumluğa ilişkin hükümleri, gerekli olduğu ölçüde bu düzenleme için de geçerli olacak.
Ayrıca, Türk Medeni Kanunu’nda yapılan değişiklikle, akıl hastalığı veya akıl zayıflığı nedeniyle kısıtlamaya karar verilebilmesi için resmi sağlık kurulu raporunun temini amacıyla yasal düzenlemelerden yararlanılabilecek.
Bu değişiklikle birlikte, Anayasa Mahkemesi kararına uygun olarak Türk Medeni Kanunu’nda yapılan değişikliklerle, kişinin vücudundan kan veya benzeri biyolojik örnekler alınabilecek ve gerekli tıbbi müdahaleler yapılabilecek.
Hükümlü, isteği üzerine kısıtlanabilecek ve toplam 5 yıl veya daha fazla kesinleşmiş hapis cezasının infazı durumunda, kısıtlama kararı verilebilecek. Bu kararın alınmasından sonra, ceza infaz kurumuna bildirilecek ve vesayet makamı karar vermeden önce hükümlüyü dinleyecek.
Teklifin diğer bir maddesiyle, Türk Ceza Kanunu’nda yapılan değişiklikle, örgüte üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işleyen kişiye cezai yaptırım getiriliyor.
Buna göre, örgüte üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işleyen kişi, ayrıca hapis cezası ile cezalandırılacak ve suçun niteliğine göre ceza indirilebilecek. Bu düzenleme, sadece silahlı örgütler için geçerli olacak.
Örgüt adına suç işleyen kişi, işlediği suçun yanı sıra örgüt adına suç işleme fiilinden de cezalandırılacak.
Teklifle ilgili olarak, Anayasa Mahkemesi kararları doğrultusunda hapis cezasının infazı süresince vesayetin sona erdirilebileceği hükümler getiriliyor.
Buna göre, hükümlü olan kişinin üzerindeki vesayet, hapis cezasının hukuka uygun şekilde sona ermesiyle otomatik olarak sona erecek. Ayrıca, hapis cezasının infazı süresince vesayetin sona erdirilmesi için kişinin talebi gerekecek.
Hapis cezasının infazı süresince vesayetin sona erdirilmesi, toplam 5 yıldan az olan hapis cezalarının infazı durumunda hükümlünün isteği doğrultusunda ve toplam 5 yıl veya daha fazla hapis cezalarının infazı durumunda ise kişinin talebi üzerine gerçekleştirilebilecek.
Özellikle suç işleyen kişilere daha etkin bir şekilde ceza uygulanabilmesi için Türk Ceza Kanunu’nda yapılan değişiklikle, adli para cezaları alt ve üst sınırları artırılacak. Bu düzenleme, 1 Haziran 2024 tarihinde yürürlüğe girecek.
Ayrıca, örgüt adına suç işleyen kişilere ayrıca ceza uygulanacak ve bu kişiler, suçun niteliğine göre hapis cezası ile cezalandırılacak. Bu düzenleme, sadece silahlı örgütler için geçerli olacak.
Teklifle, Ceza Muhakemesi Kanunu’nda yapılan değişiklikle, koruma tedbirleri nedeniyle tazminat istemlerinin kapsamı genişletilecek ve bu istemlerin sonuçlanması için hızlı bir şekilde karar verilecek.
Özellikle, adli kontrol işlemlerine karşı başvuru imkanlarından yararlandırılmayan kişiler tazminat isteminde bulunabilecek. Bu düzenleme, 1 Haziran 2024 tarihinde yürürlüğe girecek.
Son olarak, Ceza Muhakemesi Kanunu’nda yapılan değişiklikle, hükmün açıklanması ve hükmün açıklanmasının geri bırakılması durumlarına ilişkin düzenlemeler getiriliyor.
Bu değişiklikle birlikte, hükmün açıklanması ve hükmün açıklanmasının geri bırakılması hükümleri arasında belirli kriterler belirleniyor ve bu kriterlere göre mahkeme karar veriyor.
Hükmün açıklanmasının geri bırakılması durumunda, sanığın belirli yükümlülükleri bulunacak ve bu yükümlülüklere uygun davranılması durumunda hüküm ortadan kalkacak. Ancak, belirli koşullar altında hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı da iptal edilebilecek.
