“Türk” kimliğiyle gurur duyduğunu belirten Pezeşkiyan, İran’ın Batı ile iyi ilişkiler kurmasını savunuyor.
İran’da “reformist” olarak tanınan Türk asıllı Mesud Pezeşkiyan, Cuma günü yapılan Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ikinci turunda rakibi Said Celili’yi geçerek ülkenin 9’uncu Cumhurbaşkanı oldu.
İran İçişleri Bakanlığı Seçim Merkezi Sözcüsü Muhsin İslami, basın mensuplarına yaptığı açıklamada oy sayımının tamamlandığını, ülke genelinde kurulan yaklaşık 59.000 sandıkta toplam 30,53 milyon oy kullanıldığını, Pezeşkiyan’ın 16,38 milyon oy aldığını, bu oranının yüzde 53,7’ye denk geldiğini ve bu sonuçla yeni Cumhurbaşkanının belirlendiğini söyledi.
Sonuçlara göre, İran’da dini lider Ali Hamaney’e yakınlığı ile bilinen Said Celili’nin 13,53 milyon oy aldığı öğrenildi. Yaklaşık 3 milyon oy farkıyla Celili, yüzde 44 oranında oy aldı.
İlk açıklamasında sandık sonuçlarına saygı duyacağını belirten Celili, “Saygılı olmanın ötesinde, seçilenin güçlü bir şekilde ilerlemesine katkı sağlayabilmek için tüm imkanlarımızı kullanarak ona yardımcı olmalıyız.” diye konuştu.
Seçimleri kazanan Mesud Pezeşkiyan ise, sosyal medya platformu X üzerinden yaptığı paylaşımda “Sevgili İran halkı, seçimler sona erdi. Bu birlikteliğimizin başlangıcı. Önümüzdeki zorlu yolu, birliktelik ve güven olmadan aşamayız. Elimi size uzatıyorum ve bu yolda sizi yalnız bırakmayacağıma söz veriyorum.” ifadelerini kullandı.
Pezeşkiyan, seçim kampanyası sırasında diğer ılımlı ve reformist isimlere yakın durdu.
En büyük destekçisi, 2015’te nükleer programın büyük ölçüde kısıtlanması karşılığında yaptırımların kaldırılmasını öngören anlaşmanın imzalanmasını sağlayan eski Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif oldu.
Kalp cerrahı olan Pezeşkiyan, Salı günü televizyonda yayınlanan bir tartışmada, Batı’nın uyguladığı yaptırımların İran ekonomisine büyük zarar verdiğini belirtti. Son dört yılda yüzde 40’a varan enflasyon ve artan yoksulluk oranlarını örnek gösterdi.
2008’den beri beş dönemdir Tebriz Milletvekili olan Pezeşkiyan, Mahsa Amini protestoları sırasında başörtüsü yasasından kaynaklı müdahalenin sonlandırılmasını istemişti.
Pezeşkiyan, “Çocuklarımızın iffetli olmasını istiyoruz ancak bu davranışlar onları dinden uzaklaştırıyorsa bu yöntemi sürdürmemeliyiz.” demişti.
İran’da seçim kararı, ülkenin 8’inci Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi’nin ölümünden sonra alındı. Reisi, 19 Mayıs 2024’te Azerbaycan sınırındaki Culfa kasabası yakınlarında geçirdiği helikopter kazası sonucu hayatını kaybetti.
Bangladeş, Pakistan, Türkiye, Hindistan, Sri Lanka, Küba, Suriye gibi ülkelerde yas ilan edilirken, İngiltere’nin güvenlikten sorumlu eski devlet bakanı Tom Tugendhat Reisi’nin “yasını tutmayacağını” belirtmiş, ABD Ulusal Güvenlik Konseyi Sözcüsü John Kirby ise “Elleri çok kana bulanmış bir adam” yorumunu yapmıştı.
Sonrasındaki günlerde İran Anayasası’nın 131’inci maddesi devreye girdi ve Meclis Başkanı, Yargı Erki Başkanı ve Cumhurbaşkanı Yardımcısı’ndan oluşan bir konsey, 50 gün içerisinde seçim kararı aldı. Bu süreçte Reisi’nin yardımcısı Muhammed Muhbir vekaleten Cumhurbaşkanlığı görevini yürüttü.
