Jimmy Lai davası, Hong Kong’da uzun süredir devam eden ve tüm dünyanın dikkatle takip ettiği ulusal güvenlik yargılamasında yeni bir aşamaya girdi. Demokrasi yanlısı medya patronu Jimmy Lai’nin davasında savcılar, geçen hafta yaşanan gecikmelerin ardından nihayet kapanış konuşmalarına başladı. Bu adım, davanın son aşamalarına girildiğini gösteriyor ve önümüzdeki haftalarda ya da aylarda verilecek kararın yolunu açıyor.
DAVADA SON AŞAMAYA GELİNDİ
77 yaşındaki Lai’nin yargılandığı dava Aralık 2023’te başlamış, birçok kez ertelenmiş ve beklenenden çok daha uzun sürmüştü. Normal şartlarda 80 gün süreceği öngörülen dava, bir yılı aşan süreçte Hong Kong’un en uzun ve en tartışmalı ulusal güvenlik davalarından biri haline geldi. Mahkemeye üç özel ulusal güvenlik yargıcı başkanlık ediyor.
LAİ’NİN SAĞLIK DURUMU GÜNDEMDE
Son duruşmada salona beyaz bir ceket ve siyah çerçeveli gözlükleriyle giren Jimmy Lai, ailesine ve destekçilerine gülümseyerek selam verdi. Ancak gözle görülür şekilde zayıfladığı dikkatlerden kaçmadı. Savcı Anthony Chau, mahkemeye Lai’nin kalp monitörü taktığını ve ilaç kullanmaya başladığını aktardı. Lai’nin sağlık sorunlarının ciddi olmasına rağmen, davanın seyrini etkilemeyeceği ifade edildi.
SUÇLAMALAR VE İDDİALAR
Jimmy Lai, 2020’de Pekin tarafından çıkarılan tartışmalı ulusal güvenlik yasasını ihlal etmekle suçlanıyor. Savcılar, Lai’nin sahibi olduğu Apple Daily gazetesini kullanarak uluslararası yaptırımları teşvik ettiğini ve yabancı güçlerle iş birliği yaptığını öne sürüyor. Ayrıca Lai hakkında “kışkırtıcılık” (sedition) suçlaması da bulunuyor. Eğer suçlu bulunursa, ömür boyu hapis cezası alabilir.
LAİ’NİN SAVUNMASI
Lai ise tüm suçlamaları reddediyor. Geçen yıl verdiği ifadelerde, ABD’ye yaptığı ziyaretlerde yalnızca Hong Kong için destek istediğini, hiçbir zaman yabancı hükümetlerden yaptırım talebinde bulunmadığını söyledi. 2019’da dönemin ABD Başkan Yardımcısı Mike Pence ile görüşmesini örnek gösteren Lai, “Ona sadece Hong Kong’a desteğini dile getirmesini rica ettim. Bunun ötesi benim kontrolümde değil.” ifadelerini kullandı.
MAHKEME ÖNÜNDE DESTEK GÖSTERİSİ
Duruşma günlerinde mahkeme önünde onlarca kişi toplanıyor. Pazartesi günü destekçileri, Lai’yi görmek için mahkeme binasının dışında bekledi. “Chan” isimli 50’li yaşlarda bir adam, NPR’ye yaptığı açıklamada, hükümetin baskısından korktuğu için tam ismini vermediğini belirtti. Chan, “Lai yalnızca bir iş insanı değil, Hong Kong’da özgürlüğün, demokrasinin ve vicdanın sembolüdür. Ona destek vermek, aslında bu değerlere destek vermektir.” dedi.
TRUMP VE ULUSLARARASI YANKILAR
Dava, yalnızca Hong Kong ve Çin’de değil, uluslararası arenada da büyük yankı uyandırıyor. ABD eski Başkanı Donald Trump, seçim kampanyası sırasında, seçilmesi halinde Jimmy Lai’yi serbest bırakacağını söylemişti. Ancak geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada, sözlerinin abartıldığını ifade ederek, “Onu kurtarmak için elimden geleni yapacağım ama Çin lideri Xi Jinping bundan pek memnun olmaz.” dedi.
ÇİN’İN TUTUMU
Çin hükümeti ise davayı “hukukun üstünlüğü” çerçevesinde değerlendiriyor. Çin’in Washington Büyükelçiliği Sözcüsü Liu Pengyu, Jimmy Lai’yi “Hong Kong’daki istikrarsızlık faaliyetlerinin kilit aktörü” olarak tanımladı ve dış güçleri, Çin’in içişlerine karışmakla suçladı. Pekin’e göre, 2020’de yürürlüğe giren ulusal güvenlik yasası Hong Kong’da düzeni yeniden tesis etti.
BASIN ÖZGÜRLÜĞÜ SORUNU
Jimmy Lai davası, birçok kişi tarafından basın özgürlüğünün geleceği açısından da kritik bir sınav olarak görülüyor. Apple Daily gazetesi 2021’de hükümet baskıları nedeniyle kapatılmış, yüzlerce çalışanı işsiz kalmıştı. Uluslararası insan hakları örgütleri, davayı “susturma operasyonu” olarak nitelendiriyor.
SONUÇ BEKLENTİSİ
Mahkemenin kararını önümüzdeki haftalar veya aylar içinde açıklaması bekleniyor. Verilecek karar, yalnızca Jimmy Lai’nin değil, Hong Kong’daki ifade özgürlüğünün ve siyasi iklimin de geleceğini belirleyecek. Destekçileri, Lai’nin serbest kalmasını umarken, Pekin’in taviz vermeyeceği görüşü ağır basıyor.
