İran’ın nükleer faaliyetleri, küresel diplomasi gündeminde yeniden ön sıralara yükseldi. Washington ve Tahran arasında yaşanan son gelişmeler, bölgesel tansiyonu artırırken, ABD yönetimi İran’ın nükleer silah edinmesini “asla kabul edilemez” olarak niteliyor.
İran’ın nükleer programı yeniden masada: ABD-İran hattında gerilim tırmanıyor
Donald Trump’ın Beyaz Saray’a dönmesiyle birlikte İran’a yönelik politikaların yeniden sertleştiği görülüyor. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Tommy Bruce, yaptığı açıklamada, “İran’ın küresel güvenliği tehdit eden eylemleri ABD’nin çıkarlarını doğrudan hedef alıyor. Başkan Trump, İran’a maksimum baskı uygulamaya kararlı ve bu ülkenin nükleer silaha ulaşmasına izin vermeyecek” ifadelerini kullandı.
IAEA raporları şüpheleri güçlendirdi
Tahran yönetimi, dini lider Ayetullah Ali Hamaney’in 2003’te yayımladığı, nükleer silahı haram ilan eden fetvayı öne sürerek nükleer silah geliştirme niyetinde olmadığını savunuyor. Ancak Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’nın (IAEA) raporları farklı bir tablo çiziyor. Kasım ayında açıklanan verilere göre, İran’ın elinde yüzde 60 oranında zenginleştirilmiş 204 kg uranyum bulunduğu açıklanmış, üç ay sonra bu miktarın 275 kilograma çıktığı belirtilmişti. Bilimsel verilere göre nükleer bomba için 40 kg kadar yüzde 90 oranında zenginleştirilmiş uranyum yeterli olabiliyor.
İran: Müdahale olursa yanıt veririz
İranlı üst düzey isimler ise dış müdahaleye karşı uyarılarda bulunuyor. Hamaney’in danışmanı Ali Laricani, “Teknik imkanlarımız mevcut. Fakat dini liderin fetvası gereği nükleer silah geliştirmiyoruz. Ancak programımıza müdahale olursa, kendi güvenliğimiz için gereken adımları atmaktan çekinmeyiz” diyerek dikkat çekici bir mesaj verdi.
Askeri hazırlıklar ve karşılıklı tehditler
ABD, Ortadoğu ve Hint Okyanusu’nda askeri varlığını artırırken, İran da Devrim Muhafızları aracılığıyla bölgede net bir duruş sergiliyor. Hava Kuvvetleri Komutanı Emir Ali Hacızade, “ABD’nin bölgede çok sayıda üssü ve on binlerce askeri var. Ama unutmasınlar, cam evde oturanın taş atmaya hakkı yoktur” diyerek tehditlere açıkça karşılık verdi.
BM’ye taşındı
İran, Trump’ın söylemlerini uluslararası düzleme taşıyarak BM’ye resmi şikayette bulundu. İran’ın BM Daimi Temsilcisi Emir Said İrevani, Trump’ın açıklamalarını “uluslararası hukuk ihlali ve BM Şartı’na aykırı” olarak niteledi.
Yeni bir kriz dalgası mı geliyor?
İran’ın nükleer programı uzun süredir ABD başkanlarının ortak endişesi olmaya devam ediyor. Trump öncesinde de Clinton, Bush, Obama ve Biden yönetimleri, bu meseleyi ulusal güvenlik meselesi olarak görmüştü. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ise Washington’dan çok daha sert adımlar atılmasını bekliyor.
Ortadoğu’nun istikrarsız yapısı ve İran’ın nükleer adımları düşünüldüğünde, bu başlık önümüzdeki aylarda da dünya siyasetinin merkezinde yer almaya devam edecek gibi görünüyor.
