Avrupa Komisyonu, Macaristan Başbakanı Viktor Orban’ın Moskova ve Pekin’e yaptığı tartışmalı gezilere tepki olarak, Macaristan’ın altı aylık AB Konseyi başkanlığını boykot etme kararı aldı. Bu geziler, bloğun siyasi birliğine yönelik bir “hakaret” olarak değerlendirildi.
Avrupa Komisyonu’nun baş sözcüsü Eric Mamer, pazartesi akşamı yaptığı açıklamada, “Macaristan Dönem Başkanlığı’nın başlangıcına işaret eden son gelişmeler ışığında, Başkan Ursula von der Leyen, Avrupa Komisyonu’nun sadece Konsey’in gayri resmi toplantılarında üst düzey memur düzeyinde temsil edilmesine karar verdi,” dedi. Mamer, dönem başkanlığının başlangıcını kutlamak için yapılan geleneksel ziyaretin iptal edildiğini de doğruladı.
Orban, Moskova’da Ukrayna’daki savaş suçlarından aranan Devlet Başkanı Vladimir Putin ile görüşerek barışa giden en kısa yolu bulmayı hedeflediğini belirtti. Ancak, ziyaretin ardından Rus birliklerinin Kiev’deki bir çocuk hastanesini bombalaması büyük tepki topladı. Orban’ın Pekin’deki ziyareti de tartışmalara yol açtı; burada Çin Devlet Başkanı Xi Jinping’in “Çin barış planını” övdü ve AB’nin uluslararası hukuku “seçici bir şekilde yorumladığını” ifade etti. Bu açıklamalar, Batı’nın Pekin’in Rusya’nın savaş ekonomisini desteklediği yönündeki endişelerine meydan okur nitelikteydi.
Budapeşte, Orban’ın bu gezilerini ikili diplomasi kapsamında yaptığını savunurken, ziyaretlerin zamanlaması ve kullanılan resmi logolar, yetkiyi kötüye kullanma ve sadakatsizlik suçlamalarını alevlendirdi. Orban, sadece Türkiye’nin tanıdığı Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ni de kapsayan Türk Devletleri Örgütü’nün zirvesine katılarak AB’nin tepkilerini daha da artırdı.
Brüksel’de Orban’ı daha az görünür kılma planı olduğu spekülasyonları sürerken, bir diplomat Euronews’e bu boykotun, Orban’ın uluslararası platformda daha az öne çıkmasını sağlamak amacı taşıdığını söyledi. Brüksel ve Lüksemburg’da yapılacak resmi bakan toplantıları boykottan etkilenmezken, Von der Leyen’in kasım ayında Budapeşte’de yapılması planlanan gayri resmi AB liderleri zirvesine katılabileceği belirtiliyor.
Macaristan’ın AB İşlerinden Sorumlu Bakanı Janos Boka, boykot kararına tepki göstererek, dönem başkanlığının “samimi işbirliğine bağlı” olduğunu söyledi ve “AB, üye devletler tarafından oluşturulan uluslararası bir örgüt. Avrupa Komisyonu işbirliği yapmak istediği kurumları ve üye devletleri seçemez,” ifadelerini kullandı.
Boykot kararı, Estonyalı Riho Terras liderliğindeki 63 Avrupa Parlamentosu üyesinin, Orban’ın “gücünü kötüye kullanmasına” misilleme olarak Macaristan’ın 7. Madde prosedürü kapsamında oy hakkının elinden alınmasını talep eden bir mektup göndermesi üzerine alındı. Mektupta, milletvekilleri “Bu tür davranışlar, AB üye devletlerinin dış politika alanındaki yetki ve ayrıcalıklarını gasp etmek anlamına gelmektedir,” diyerek, AB’nin güvenilirliğini korumak için kararlı adımlar atılması çağrısında bulundu.
